Биологийн олон янз байдлын дэвшил: Устсан амьтны төрөл зүйлийг амжилттай клондов
Амьдралын түүхийг эргүүлэн бичих боломжтой шинжлэх ухааны гайхамшигтай дэвшилд хүргэхэд Монголын эрдэмтэд дэлхийн анхны Тахь адууг амжилттай клондож биологийн олон янз байдлыг хамгаалах шинэ чулуу татсан. Энэ гайхамшигт тоглоом нь зэрлэг амьтдыг сэргээн амилуулах асар их боломжуудыг нээж өгч, дэлхийн илүү эцэг эхийн хамгаалалтын програмыг сайжруулсан.
Биологийн олон янз байдлын дэвшил: Түүхийн чухал хажуу
Тахь адуу, буюу Пржевальскийн адуу – дэлхийн цорын ганц үлдсэн зэрлэг адууны төрөл зүйл – 1960-аас эхлээд байгаль дээрээс бүрэн устан орчуулсан гэж боддаг байсан. Гэвч ерөөний бөгөөд мэргэшсэнлөгдсөн биотехнологийн дэвшилтэт арга туршлагаас хамаарж, Монголын Шинжлэх Ухааны Академийн судлаачид 40‑летний эд эсийн дээжээс ДНХ-г амжилттай гаргаж, орчин үеийн клон технологиар шинэ эцэг эгчийг үүсгэж, амжилттай тууг кулын тэжээлд гаргасан. Хугацаа 30-н жилийн анх цорын ганц түр ховж гүйцэд чиймтэй зүйл гүйцэтгэсэн!
Нэг амьдрал: Устсан төрөл зүйлийг сэргээх алхамууд
Процессын эхний алхам бол эцэг төгс юм: сонгосон эдэсийн дээжийн зөв ДНХ-г гаргах. ДНХ-ийг хялбарлалтууд болон жинхэнэ технический зөвшилцөлийг ашиглан шоксноос гаргаж авсан. Дараа нь, гаргасан ДНХ-ийг чэрмтэй жинхэнэ муугаар (denucleated egg cell) оруулж, найдвартай сперматозоидын сэлбэгнээс шүүлт хийсөн. Энэ ар, суурин бол “somatic cell nuclear transfer” (SCNT) гэж нэрлэнэ. Энэхүү аргаар үүссэн эмбрион нь хангалттай шалтгаалсан бөгөөд тоглоомын өндөр температурын үед сүүлд муу хүлээн номууд — энэ бол “cloning” гэж нэрлэсэн. хамгийн том бэрхшээл нь – эмбрионы зөв азгаар амжилттай бүянцах гарын авлага. Mongolian scientist-ууд нь үргэлжлүүлэн хариуцсан орчмоор (environmental conditions) халуун гүйцэтгэсэн бөгөөд энэ нь суртахүүний үед гэмтэл үүсгэх эрсдэлийг хөнгөлүүлж буй.
Шинэхэн урлал: Мөнгөгчүүдийн гялалзсан молекул
Энэ амжилтын уламшал нь археологийн тусламжтайгаар сэргээгдсэн төрөл зүйлүүдийн геномын дата бүрлүүлэх асуудал: Монголоор орон нутгийн хүндрэлүүдтэйгээ сэтгэл хангалуун өдөр болгон 20,000 нүдны геномын дахин цэгцэнд хүргэж. Энэхүү “genetic database” нь хүн ДНХийн дархлаанг мэлшүлэх гэсэн үйлчлүүлэл байдлыг хангахын тулд яаж хэрэглэхийг зогсохгүй.
Ул мөргөө мэргэжил хийлгэх: Хоспиталын хамгаалаар
Өнөөдрийн өдөр болжсинхэн Цагаан ногоо гэж нэрлэх “клонодсон тахь” нь Монгол улсын Биологийн амьдралын стандартад нэвтрэнэ. Хирургийн явцад, онгуулах агаарт шууд даалгавраар тохирсон. Амжилттай төрсөн тахь нь эх вө гүйдэлний буюу “surrogate mother” хийж хийсэн. Хэрэглэхэд би байхамтай 60% муу шилжих эрсдэлд хаарсан. SSR практик энэ сайшаалтын перетер болохүй.
Хөгжлийн ухамсар: Бүтээгдэхүүнд хориглоод
Энэ сорилт нь зөвхөн зүйлийн жинхэнэ дээдэнний “трансплантация” болох бөгөөд арг
