Байгалийн хүчийг удирдан, ирээдүйн цаг агаарыг бүтээе.

Монголын Говьд Хиймэл Хур Оруулсан Анхны Туршилтын Үр Дүн

Цаг агаар удирдах технологи: Үүл цэнэглэх амжилттай түүх

Монголын говь нутагт анх удаа хийгдсэн хиймэл хур оруулах туршилт нь цаг агаарыг удирдах технологийн чухал дэвшил болж чадлаа. 2019 оны зун Өмнөговь аймгийн нутагт хэрэгжүүлсэн энэхүү төсөл нь Монгол Улсын цаг уурын судалгаа, технологийн хөгжлийн түүхэнд шинэ хуудас нээсэн юм.

Туршилтын үеэр орчин үеийн дэвшилтэт технологи болох мөнгөн иодидын нэгдлийг ашиглан үүлэнд нөлөөлөх аргыг хэрэглэжээ. Энэхүү арга нь үүлэн дэх усны дуслыг идэвхжүүлж, борооны дусал үүсэх процессыг түргэсгэдэг давуу талтай. Туршилтын явцад тусгайлан бэлтгэсэн нисэх онгоцоор үүлэн дотор мөнгөн иодидын уусмалыг цацаж, үүлний бүтэц, найрлагад нөлөөлсөн байна.

Туршилтын үр дүнг хэмжих зорилгоор газрын гадаргуу дээр олон цэгт хур тунадасны хэмжилтийн багаж суурилуулсан бөгөөд үүлний радарын мэдээллийг ашигласан байна. Хэмжилтийн дүнгээс харахад туршилт хийсэн бүс нутагт дунджаар 2-5 мм хур тунадас унасан нь тэмдэглэгджээ. Энэ нь тухайн бүс нутгийн хуурайшилтыг бууруулж, ургамлын ургалтад эерэг нөлөө үзүүлсэн гэж үзэж болохоор байна.

Туршилтын амжилттай үр дүн нь цаашид энэхүү технологийг өргөн хүрээнд ашиглах боломжтойг харуулсан юм. Ялангуяа ган, хуурайшилтад өртөмтгий говийн бүс нутагт хур тунадас нэмэгдүүлэх, бэлчээрийн ургамлын ургалтыг сайжруулах зэрэг практик хэрэглээний өргөн боломж байгааг судлаачид онцолж байна.

Гэхдээ энэхүү технологийг хэрэглэхэд тодорхой хязгаарлалтууд байгааг анхаарах шаардлагатай. Тухайлбал, үүлтэй цаг агаарын нөхцөл, салхины чиглэл, хурд зэрэг байгалийн хүчин зүйлс туршилтын үр дүнд шууд нөлөөлдөг. Мөн технологийн өртөг өндөр, мэргэжлийн боловсон хүчин шаардагддаг зэрэг бэрхшээлүүд байна.

Цаашид энэхүү туршилтын туршлага дээр үндэслэн илүү өргөн хүрээтэй судалгаа, хэрэглээг хөгжүүлэх шаардлагатай байна. Үүний тулд олон улсын туршлага, дэвшилтэт технологийг нутагшуулах, мэргэжилтнүүдийг бэлтгэх, шаардлагатай дэд бүтцийг бий болгох зэрэг цогц арга хэмжээг авах нь зүйтэй юм. Ингэснээр Монгол орны цаг агаарт нөлөөлөх технологийн чадавхыг бэхжүүлж, байгалийн гамшгаас урьдчилан сэргийлэх, хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлийг дэмжих боломж бүрдэх юм.

Үүл Цэнэглэх Технологийн Ашиглалт: Хөдөө Аж Ахуйн Бүтээмжийг Нэмэгдүүлсэн Жишээ

Цаг агаар удирдах технологи: Үүл цэнэглэх амжилттай түүх

Үүл цэнэглэх технологи нь хөдөө аж ахуйн салбарт чухал үүрэг гүйцэтгэж, ургац хураалтыг нэмэгдүүлэх, ган гачгаас сэргийлэх боломжийг олгож байна. Энэхүү дэвшилтэт технологийн хэрэглээ нь дэлхий даяар өргөжиж, ялангуяа хуурай уур амьсгалтай бүс нутгуудад онцгой ач холбогдолтой болж байна.

Монгол улсын хувьд 2010 оноос эхлэн үүл цэнэглэх технологийг идэвхтэй нэвтрүүлж эхэлсэн бөгөөд үр дүн нь тодорхой харагдаж байна. Тухайлбал, Төв аймгийн Борнуур сумын жишээн дээр үндэслэн үзвэл, үүл цэнэглэх технологи нэвтрүүлснээс хойш тариалангийн талбайн ургацын хэмжээ дунджаар 30-35 хувиар нэмэгдсэн байна.

Технологийн хэрэглээний үр дүнд бэлчээрийн ургамлын төрөл зүйл олширч, малын тэжээлийн хангамж сайжирсан нь малчдын амьжиргаанд эерэг нөлөө үзүүлж байна. Түүнчлэн, хөрсний чийгшил тогтвортой хадгалагдаж, байгалийн экосистемийн тэнцвэрт байдал хадгалагдахад чухал хувь нэмэр оруулж байна.

Үүл цэнэглэх технологийн хэрэглээ нь зөвхөн хөдөө аж ахуйн салбарт төдийгүй, усны нөөцийн менежментэд ч мөн чухал үүрэгтэй. Гадаргын усны нөөц нэмэгдэж, гүний усны түвшин тогтворжих нь ус ашиглалтын тогтвортой байдлыг хангахад тустай юм.

Гэвч энэхүү технологийг үр дүнтэй ашиглахын тулд нарийн төлөвлөлт, тогтмол хяналт шаардлагатай. Цаг агаарын нөхцөл байдал, салхины чиглэл, үүлний төрөл зэрэг олон хүчин зүйлсийг харгалзан үзэх шаардлагатай бөгөөд мэргэжлийн баг, тоног төхөөрөмжийн найдвартай ажиллагаа чухал юм.

Цаашид үүл цэнэглэх технологийн хэрэглээг өргөжүүлэх, үр дүнг нэмэгдүүлэхийн тулд олон улсын туршлагыг судлах, шинжлэх ухааны судалгаа шинжилгээг гүнзгийрүүлэх шаардлагатай байна. Мөн орон нутгийн онцлог, байгаль цаг уурын нөхцөлд тохирсон арга технологийг боловсруулах нь чухал юм.

Үүл цэнэглэх технологийн амжилттай хэрэглээ нь байгаль орчинд ээлтэй, тогтвортой хөгжлийн зарчимд нийцсэн шийдэл болж байгаа бөгөөд цаашид энэ чиглэлээр хийгдэх судалгаа, хөрөнгө оруулалт улам бүр нэмэгдэх хандлагатай байна. Энэ нь хөдөө аж ахуйн салбарын хөгжил, байгаль орчны тэнцвэрт байдлыг хангахад чухал хувь нэмэр оруулах болно.

Цаг Уурын Нөхцөл Байдлыг Өөрчлөх Шинэ Арга: Улаанбаатар Хотын Агаарын Бохирдлыг Бууруулсан Туршлага

Цаг агаар удирдах технологи: Үүл цэнэглэх амжилттай түүх

Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлыг бууруулах чиглэлээр хэрэгжүүлсэн үүл цэнэглэх технологийн туршлага нь цаг уурын нөхцөл байдлыг өөрчлөх шинэ арга хэмжээний нэг амжилттай жишээ болж чадлаа. 2018 оноос эхлэн хэрэгжүүлсэн энэхүү төсөл нь хотын агаарын чанарыг сайжруулах, хур тунадасны хэмжээг нэмэгдүүлэх зорилготой байв.

Үүл цэнэглэх технологи нь мөнгөн иодид зэрэг химийн бодисуудыг үүлэнд цацах замаар хиймэл хур тунадас үүсгэх зарчимд тулгуурладаг. Энэхүү арга нь агаар дахь тоосонцор болон бохирдуулагч бодисуудыг угаах, улмаар агаарын чанарыг сайжруулах үр дүнтэй арга болохоо харуулсан юм.

Улаанбаатар хотод хэрэгжүүлсэн үүл цэнэглэх ажиллагааны үр дүнд 2019-2021 оны хооронд агаар дахь PM2.5 тоосонцрын хэмжээ дунджаар 25-30 хувиар буурсан үзүүлэлттэй байна. Түүнчлэн, хур тунадасны хэмжээ өмнөх жилүүдийнхээс 15-20 хувиар нэмэгдсэн нь ургамал ургалтад эерэг нөлөө үзүүлж, хөрсний чийгшилтийг сайжруулахад тустай болсон.

Гэвч энэхүү технологийг хэрэглэхэд тодорхой хязгаарлалтууд байдаг. Тухайлбал, үүл цэнэглэх ажиллагааг гүйцэтгэхэд тохиромжтой цаг агаарын нөхцөл шаардлагатай бөгөөд үүлгүй, хуурай үед үр дүнгүй юм. Мөн урт хугацааны үр нөлөөг судлах шаардлагатай байгаа нь энэ технологийн хэрэглээг өргөжүүлэхэд тодорхой хязгаарлалт болж байна.

Үүл цэнэглэх технологийн амжилттай хэрэгжилт нь бусад хотуудын анхаарлыг татаж, ижил төстэй төслүүдийг хэрэгжүүлэх сонирхлыг төрүүлж байна. Ялангуяа агаарын бохирдол ихтэй Азийн хот суурин газруудад энэхүү туршлага чухал ач холбогдолтой юм.

Цаашид энэ технологийг улам боловсронгуй болгох, байгаль орчинд үзүүлэх урт хугацааны нөлөөллийг судлах, мөн зардал багатай, үр дүнтэй хэрэглэх боломжуудыг эрэлхийлэх шаардлагатай байна. Түүнчлэн агаарын бохирдлыг бууруулах бусад арга хэмжээтэй хослуулан хэрэглэх нь илүү үр дүнтэй байж болох юм.

Улаанбаатар хотын туршлага нь цаг уурын нөхцөл байдлыг өөрчлөх технологийн боломжийг харуулсан чухал жишээ болж, цаашид энэ чиглэлээр хийгдэх судалгаа, хөгжүүлэлтийн ажлын чиг хандлагыг тодорхойлоход чухал хувь нэмэр оруулж байна.