Байгалийн бэлэг – Ирээдүйн эрчим хүч: Нарны гэрэл хүн бүрт хүртээмжтэй боллоо

Монголын Нарны Эрчим Хүчний Хөгжлийн 10 Жилийн Ололт

Сэргээгдэх эрчим хүчний түүхэн амжилт: Нарны эрчим хүч хамгийн хямд эх үүсвэр боллоо

Монгол Улс сүүлийн арван жилд нарны эрчим хүчний салбарт үлэмж ахиц дэвшил гаргаж, тогтвортой хөгжлийн чиглэлд томоохон алхмуудыг хийгээд байна. 2013 онд анхны том хэмжээний нарны цахилгаан станцаа ашиглалтад оруулснаас хойш энэ салбар эрчимтэй өсч, өнөөдөр улсын цахилгаан эрчим хүчний системд чухал байр суурь эзэлж байна.

Энэ хугацаанд нарны эрчим хүчний технологи хурдацтай хөгжиж, үйлдвэрлэлийн өртөг огцом буурсан нь салбарын өсөлтийг хурдасгах гол хүчин зүйл болсон юм. 2013 онд нэг киловатт цагийн үнэ 18-20 центээр тооцогдож байсан бол одоо 3-4 центэд хүртэл буурсан нь уламжлалт эрчим хүчний эх үүсвэрүүдтэй өрсөлдөх боломжийг бүрдүүлээд байна.

Монголын нарны эрчим хүчний салбарын хөгжилд гадаадын хөрөнгө оруулагчдын оролцоо чухал үүрэг гүйцэтгэсэн. Азийн Хөгжлийн Банк, Дэлхийн Банк зэрэг олон улсын байгууллагууд техникийн туслалцаа, санхүүжилтийн дэмжлэг үзүүлж, салбарын эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгоход хувь нэмрээ оруулсан.

Төрөөс баримталж буй “ногоон хөгжлийн бодлого” нь сэргээгдэх эрчим хүчний салбарын өсөлтийг дэмжих чухал хөшүүрэг болж байна. Тухайлбал, татварын хөнгөлөлт, урт хугацааны санхүүжилтийн боломжууд нь хувийн хэвшлийн оролцоог нэмэгдүүлэхэд эерэг нөлөө үзүүлж байна.

Сүүлийн жилүүдэд нарны эрчим хүчний салбарт мэргэшсэн инженер, техникийн ажилтнуудын тоо нэмэгдэж, дотоодын чадавхи бэхжиж байна. Их, дээд сургуулиуд энэ чиглэлээр мэргэжилтэн бэлтгэх хөтөлбөрүүдийг нэвтрүүлж, салбарын хүний нөөцийн хөгжилд хувь нэмрээ оруулж байна.

Гэвч цаашид анхаарах асуудлууд байсаар байна. Цахилгаан дамжуулах сүлжээний хүчин чадал, хуримтлуурын технологийн хөгжил зэрэг техникийн сорилтууд нь салбарын өсөлтийг хязгаарлах хүчин зүйлс хэвээр байна. Түүнчлэн, санхүүжилтийн эх үүсвэрийг төрөлжүүлэх, хувийн хэвшлийн оролцоог улам нэмэгдүүлэх шаардлага тулгарч байна.

Ирэх арван жилд Монгол Улс нарны эрчим хүчний суурилагдсан хүчин чадлаа нэмэгдүүлж, эрчим хүчний аюулгүй байдлаа бэхжүүлэх зорилт тавиад байна. Энэ нь байгаль орчинд ээлтэй, эдийн засгийн хувьд үр ашигтай шийдэл болохын зэрэгцээ улсын тогтвортой хөгжилд чухал хувь нэмэр оруулах юм.

Нарны Эрчим Хүчний Үнэ Буурсан Нь Дэлхийн Эрчим Хүчний Салбарт Хувьсгал Болов

Сэргээгдэх эрчим хүчний түүхэн амжилт: Нарны эрчим хүч хамгийн хямд эх үүсвэр боллоо

Сүүлийн жилүүдэд нарны эрчим хүчний технологийн хөгжил, үнийн бууралт нь дэлхийн эрчим хүчний салбарт жинхэнэ хувьсгал авчирлаа. Олон улсын эрчим хүчний агентлагийн мэдээлснээр, 2023 онд нарны цахилгаан станцаас үйлдвэрлэх цахилгааны өртөг нүүрсний станцынхаас даруй 40 хувиар бага болжээ.

Энэхүү үнийн бууралтын гол шалтгаан нь технологийн дэвшил, үйлдвэрлэлийн хэмжээ нэмэгдсэнтэй холбоотой юм. Нарны панелийн үйлдвэрлэл сүүлийн 10 жилд 10 дахин өсч, үйлдвэрлэлийн өртөг мөн хугацаанд 80 хувиар буурсан байна. Үүний зэрэгцээ, нарны панелийн үр ашиг сайжирч, нэгж талбайгаас илүү их эрчим хүч үйлдвэрлэх боломжтой болсон нь зардлыг бууруулахад нөлөөлжээ.

Хөгжиж буй орнуудад нарны эрчим хүчний төслүүд эрчимтэй хэрэгжиж байгаа нь онцгой анхаарал татаж байна. Энэтхэг, Хятад зэрэг улсууд нарны эрчим хүчний том төслүүдийг хэрэгжүүлж, үүний үр дүнд эрчим хүчний үнэ улам бууран, технологийн хөгжил эрчимжиж байна. Тухайлбал, Энэтхэгт сүүлийн жилүүдэд баригдсан нарны цахилгаан станцуудын үйлдвэрлэх цахилгааны өртөг нүүрсний станцынхаас 20-30 хувиар бага байгаа нь тогтоогдсон байна.

Нарны эрчим хүчний үнийн бууралт нь байгаль орчинд ээлтэй эрчим хүчний эх үүсвэрийг өргөнөөр ашиглах боломжийг нээж байна. Уур амьсгалын өөрчлөлттэй тэмцэх олон улсын хүчин чармайлтын хүрээнд энэ нь чухал ач холбогдолтой юм. Нүүрстөрөгчийн ялгарлыг бууруулах зорилтуудад хүрэхэд нарны эрчим хүч гол үүрэг гүйцэтгэх болно.

Цаашид нарны эрчим хүчний технологи улам хөгжиж, үнэ цаашид буурах хандлагатай байна. Эрчим хүчний хадгалах технологийн хөгжил, ухаалаг сүлжээний шийдлүүд нэвтэрснээр нарны эрчим хүчний үр ашиг, найдвартай байдал улам сайжрах төлөвтэй байна. Энэ нь уламжлалт эрчим хүчний эх үүсвэрүүдийг орлох боломжийг улам нэмэгдүүлж байна.

Эцэст нь дүгнэхэд, нарны эрчим хүчний үнийн бууралт нь дэлхийн эрчим хүчний салбарт томоохон өөрчлөлт авчирч, тогтвортой хөгжлийн зорилтуудад хүрэх боломжийг нээж байна. Энэхүү чиг хандлага цаашид үргэлжлэх төлөвтэй бөгөөд ирээдүйд эрчим хүчний салбарын тэргүүлэх технологи болох нь тодорхой байна.

Нарны Цахилгаан Станцуудын Хүчин Чадал Нүүрсний Станцуудыг Давж Гарлаа

Сэргээгдэх эрчим хүчний түүхэн амжилт: Нарны эрчим хүч хамгийн хямд эх үүсвэр боллоо

Сүүлийн жилүүдэд сэргээгдэх эрчим хүчний салбарт гарсан технологийн дэвшил, зах зээлийн өрсөлдөөн нь нарны эрчим хүчийг хамгийн хямд эрчим хүчний эх үүсвэр болгон хувиргалаа. Энэхүү түүхэн амжилт нь дэлхий даяар эрчим хүчний салбарт томоохон өөрчлөлтийг бий болгож байна.

2023 оны байдлаар дэлхийн хэмжээнд суурилагдсан нарны цахилгаан станцуудын нийт хүчин чадал 1,200 гигаваттад хүрч, нүүрсээр ажилладаг цахилгаан станцуудын хүчин чадлыг анх удаа давж гарлаа. Энэхүү өсөлтийн гол хөдөлгөгч хүч нь нарны панелийн үйлдвэрлэлийн зардал сүүлийн 10 жилд 80 хувиар буурсантай холбоотой юм.

Нарны эрчим хүчний төслүүдийн өртөг буурсан нь хөрөнгө оруулагчдын анхаарлыг татаж, улмаар томоохон хэмжээний хөрөнгө оруулалт энэ салбарт чиглэх болсон. Үүний үр дүнд дэлхийн олон оронд нарны цахилгаан станцуудын барилга угсралт эрчимтэй явагдаж байна. Тухайлбал, Хятад улс 2023 онд л гэхэд 180 гигаватт хүчин чадал бүхий нарны цахилгаан станцуудыг ашиглалтад оруулсан нь өмнөх жилийн дүнгээс 50 хувиар өссөн үзүүлэлт юм.

Нарны эрчим хүчний өртөг буурсан нь зөвхөн технологийн дэвшил төдийгүй, үйлдвэрлэлийн хэмжээ нэмэгдсэнтэй холбоотой юм. Өнөөдөр нэг киловатт цагийн үнэ дунджаар 3-4 центэд хүрч буурсан нь нүүрсний станцуудтай харьцуулахад даруй 2-3 дахин хямд болсныг харуулж байна.

Цаашид нарны эрчим хүчний салбарт хөрөнгө оруулалт улам нэмэгдэх төлөвтэй байгаа бөгөөд 2025 он гэхэд дэлхийн хэмжээнд суурилагдсан хүчин чадал 2,000 гигаваттад хүрэх төлөвтэй байна. Энэ нь уур амьсгалын өөрчлөлттэй тэмцэх, нүүрстөрөгчийн ялгарлыг бууруулах зорилтуудад чухал хувь нэмэр оруулах юм.

Гэвч нарны эрчим хүчний салбарт тулгарч буй сорилтууд ч бас байна. Тухайлбал, цаг агаарын нөхцөл байдлаас хамааралтай байдал, эрчим хүч хадгалах технологийн асуудлууд, сүлжээний дэд бүтцийн хүчин чадал зэрэг асуудлууд шийдвэрлэх шаардлагатай хэвээр байна. Гэсэн хэдий ч эдгээр сорилтуудыг даван туулах технологийн шийдлүүд тасралтгүй хөгжиж байгаа нь ирээдүйд нарны эрчим хүч улам өргөн хүрээнд ашиглагдах боломжийг нээж байна.